Ο Ποταμός Έζουσας καταλαμβάνει την έκτη θέση σε μήκος από όλους που υπάρχουν στο νησί. Έχει μήκος 41 χιλιόμετρα. Η αφετηρία του βρίσκεται πολύ ψηλά στις πλαγιές του Τρίπυλου και ανατολικά του Δασικού σταθμού στον Σταυρό της Ψώκας. Από εκεί και αφού καλύψει απόσταση ίση με 23 χιλιόμετρα, χύνεται στο φράγμα Κανναβιού. Υπερχειλίζοντας το φράγμα των 18 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, συνεχίζει την πορεία του και εκβάλει στην θαλάσσια περιοχή της Επισκοπής Πάφου.
Το νερό ποτέ δεν σταματά να ρέει στην κοίτη του και αυτό οφείλεται στις δεκάδες πηγές του. Ένα "αραχνοειδές" δίκτυο, παραποτάμων τον ενισχύουν χειμώνα – καλοκαίρι.
Στο πέρασμα του, δημιούργησε μια πολύ όμορφη κοιλάδα. Την κοιλάδα Έζουσας ή την κοιλάδα Αγιάς. Η κοιλάδα είναι βατή με όλα τα μέσα. Αυτοκίνητο, ποδήλατο ή και με τα πόδια, μετά το δέκατο χιλιόμετρο από τον Σταυρό της Ψώκας. Από την στιγμή που θα διασταυρώσετε για πρώτη φορά τον ποταμό, αρχινά μια πορεία μέσα από πανύψηλα δασικά δένδρα και θάμνους.
Για περίπου 10 χιλιόμετρα, θα περάσετε μέσα από δάση που θα σας «μεταφέρουν» σε τοπία Αμαζονίας. Τα δένδρα, πεύκα , σκλήρδοι και άλλα, δημιουργούν κομοστέγη που απέχει από τον δασικό τάπητα πολλές δεκάδες μέτρα. Πάνω σε αυτά, αναρριχώνται μικρόφυλλοι κισσοί, άγριες τριανταφυλλιές και μια σειρά άλλων αναρριχώμενων φυτών και παρασίτων. Στα πιο ψηλά διαζώματα, μακριά από τους εχθρούς τους χιλιάδες πουλιά «άδουν και ερωτεύονται» με μεγάλο αλλά ευχάριστο σαματά. Ανάμεσα σε όλα αυτά, κυλά με θόρυβο πάνω στους Γάββρους ο ποταμός, συμπληρώνοντας έτσι την εικόνα που ο κάθε ένας επισκέπτης των δασών του νησιού θα επιθυμούσε να ζήσει και να γνωρίσει.
Στην διαδρομή, θα συναντήσετε την «βρύση του Διάκου». Πρόκειται για φυσική πηγή που αναβλύζει, μερικές δεκάδες μέτρα από τον δρόμο και στην απότομη δυτική πλαγιά της κοιλάδας. Η βρύση μέχρι πριν λίγα χρόνια, αποτελούσε σταθμό ξεκούρασης για τους ταξιδιώτες. Σήμερα είναι κατεστραμμένη και σε τίποτα δεν θυμίζει, το πανέμορφο τοπίο που δημιούργησε το Τμήμα Δασών, που βλέπαμε όταν σταματούσαμε για να δροσιστούμε.
Λίγα χιλιόμετρα πιο νότια, υπάρχει ένας πολύ όμορφος εκδρομικός χώρος. Ο εκδρομικός χώρος Αγιάς. Εκεί μπορείτε να ετοιμάσετε το φαγητό σας και να ξεκουραστείτε στην δροσιά που θα σας χαρίζουν, οι καρυδιές και τα Κέδρα. Δυστυχώς η καρυδιά που «σκέπαζε» το ένα τέταρτο του χώρου με τα κλαδιά της, δεν υπάρχει πια. Έμεινε μόνο η βάση του κορμού και σε αντικατάσταση της φυτεύτηκαν 10 μικροί δρύες.
Μετά από τον εκδρομικό χώρο, συνεχίστε την διαδρομή νότια και προς το φράγμα της Κανναβιού. Όταν φθάσετε στο φράγμα, οι εικόνες που θα βλέπετε θα σας αναγκάσουν δεκάδες φορές να σταματήσετε. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι το φράγμα Κανναβιού, με τις πολλές ρεματιές που γεμίζει, και τις πανέμορφες εικόνες που μας χαρίζει, είναι τα πιο όμορφο φράγμα της Κύπρου.
Θαυμάσια εικόνα θα έχετε αν παρατηρήσετε το σημείο που ο Έζουσας, εισέρχεται στο φράγμα, στο σημείο όπου ακόμη υπάρχει το παλιό γεφύρι και τερματίζεται το πρώτο μέρος της κοιλάδας του Έζουσα.
Όλη η διαδρομή, από τις πλαγιές του Τρίπυλου, μέχρι και το φράγμα της Κανναβιού, γίνεται με δρόμο που «συνοδεύει» τον ποταμό. Το καλοκαίρι, ο δρόμος επισκευάζεται και καθαρίζεται από κατολισθήσεις. Δεν παύει όμως από το να είναι δασικός και χωματόδρομος. Στο μεγαλύτερο του μέρος αν κατέρχεστε από τον Τρίπυλο, θα έχετε στα δεξιά σας την κατακόρυφη πλαγιά του βουνού, και οι κατολισθήσεις μικρών και μεγάλων βράχων είναι καθημερινό φαινόμενο. Αν χρειαστεί θα τους μετακινήσετε και θα προχωρήσετε. Υπάρχουν σημεία που ο δρόμος, θα σας κάνει να ανατριχιάσετε, αφού ουσιαστικά θα αποτελεί μέρος της κοίτης του ποταμού.
Με όποιο μέσο και αν επιλέξετε να ξεκινήσετε και να τελειώσετε την διαδρομή των 10 χιλιομέτρων, οι εντυπώσεις που θα σας αφίσει θα είναι πολύ καλές. Εμείς σας προτρέπουμε να την περπατήσετε, διότι θα έχετε εκτός από την οπτική εικόνα και ηχητικά εφέ, από τον ποταμό και από τους κατοίκους της κοιλάδας. Μόνο αν περπατήσει κάποιος την διαδρομή, θα μπορέσει να αποκομίσει 100% αυτά που έχει να του προσφέρει.
Θυμίζουμε ότι η κοιλάδα Έζουσας είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα «φύση 2000» και προστατεύεται από το Τμήμα Δασών. Δεν κόβουμε και δεν εκριζώνουμε αγριολούλουδα.
Παρακολουθήστε το βίντεο της επίσκεψης μας:
