Από τα Ρωμαϊκά χρόνια, στις πιο ψηλές πλαγιές της Μαδαρής και της Παπούτσας, οι έμποροι είχαν δημιουργήσει ένα μονοπάτι το οποίο συνέδεε τις περιοχές της Νότιας Μαραθάσας με αυτές της Πιτσιλιάς και μέσω Παλαιχωρίου με τη Λευκωσία.
Η μεταφορά των εμπορευμάτων μέσω του μονοπατιού, γινόταν με απόλυτη ασφάλεια αφού δεν υπήρχαν κοίτες ποταμών παρά μόνο οι πηγές τους παράλληλα η έλλειψη πυκνής και ψηλής βλάστησης εξασφάλιζε την έγκαιρη και εκ του μακρού προειδοποίηση για την ύπαρξη ληστών.
Αυτή την ασφάλεια όμως δεν την προσέφερε στους Άγγλους αποικιοκράτες κατά την 15ην ώρα της 23ης Νοεμβρίου 1995 όταν άντρες της ΕΟΚΑ, ευρισκόμενοι υπό την διοίκηση του τομεάρχη Πιτσιλιάς – Αμιάντου Ρένου Κυριακίδη ή «Ρωμανού» και με την παρουσία του αρχηγού της οργάνωσης στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή, έστηναν ενέδρα σε αυτοκινητοπομπή των κατακτητών, λίγο έξω από την Κυπερούντα και προς το χωριό Χανδριά.
Εμπνευστής, οργανωτής και εκτελεστής της στρατιωτική επιχείρησης που αργότερα πήρε το όνομα «Μάχη του Πεύκου» ήταν ο ίδιος ο Ρωμανός έχοντας δίπλα του τον στρατηγό και 25 αντάρτες. Κατά τη μάχη που ακολούθησε την ενέδρα των ανταρτών, επλήγησαν δύο τεθωρακισμένα οχήματα και σκοτώθηκαν δύο Άγγλοι στρατιώτες. Οι αντάρτες διέφυγαν μέσω της δυτικής Μαδαρής προς τα κρησφύγετα που ευρίσκονταν βορειοανατολικά του χωριού Σπήλια και στις παρυφές των Μαύρων δασών.
Λυπηρή εξέλιξη ήταν η μετέπειτα προδοτική στάση δύο εκ των συμμετεχόντων στην επιχείρηση, οι οποίοι μετατράπηκαν σε πληροφοριοδότες των αποικιοκρατών.
Στο σημείο που έγινε η Μάχη του Πεύκου, στήθηκε μνημείο για να θυμίζει την αυτοθυσία των παλικαριών της ΕΟΚΑ και να τιμά τον αγώνα τους για το πανανθρώπινο αγαθό όπως είναι η Ελευθερία.
Δυστυχώς όμως, η ανθρώπινη αδιαφορία, ο χρόνος ή και οι ασύγγνωστες και βέβηλες πράξεις κάποιων αγνώστων, έχουν καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό το ιστορικό μνημείο, χωρίς να ενδιαφερθεί κανείς για την επιδιόρθωση του. Επίσης δεν επιτρέπεται σε ένα τόσο σημαντικό μνημείο να αναγράφονται λανθασμένα οι πληροφορίες για τα χωριά μας, γιατί ο ξένος, ο επισκέπτης του μνημείο και ο τιμητής των Ηρώων δεν θα μπορέσει να πάρει τα ορθά μηνύματα. Το προοδευτικό και δραστήριο κοινοτικό συμβούλιο Κυπερούντας πιστεύουμε ότι θα επιληφθεί του θέματος.
