Το γεωγραφικό τρίγωνο που σχηματίζεται από τα χωριά Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, Ξυλιάτος και ο Άγιος Γεώργιος Καυκάλλου, αποτέλεσε χώρος ο οποίος άρχισε να εκμεταλλεύεται από τον άνθρωπο από τις απαρχές της ανακάλυψης του χαλκού το νησί, δηλαδή πριν από 4300 χρόνια.
Οι άνθρωποι εκείνοι με τα πρωτόγονα μέσα που είχαν στην διάθεση τους αναγκάστηκαν να μετατραπούν σε δεινούς μεταλλωρύχους για να μην ασχολούνται άσκοπα σε λάθος περιοχές. Οι αρχαίοι είχαν εντοπίσει και είχαν εκμεταλλευτεί όλα τα κοιτάσματα χαλκού και χρυσού που υπήρχαν στο νησί και το σύνολο των σκουριών που αποτελούσαν τα απόβλητα του εμπλουτισμού του μεταλλεύματος «μαρτυρούν» ότι μόνο οι αρχαίοι χρειάστηκαν τόση ενέργεια για τον εμπλουτισμό που για να είχε παραχθεί χρειάστηκε να κοπούν όλα, μα όλα τα δάση του νησιού, τουλάχιστο 3 φορές.
Πολλά βουνά ισοπεδώθηκαν και κάποια άλλα ορθώθηκαν στον Κυπριακό ουρανό από τους σωρούς των μπαζών των μεταλλείων. Αυτά τα σαθρά βουνά ήταν η αιτία που χιλιάδες χρόνια μετά, κάποια χωριά που κτίστηκαν στις πλαγιές τους, οι κάτοικοι τους αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν μετά από κατολισθήσεις.
Οι αρχαίοι μεταλλωρύχοι εκτός από τέλειοι συλλέκτες χρυσού και χαλκού ήταν και πολύ φιλικοί με το περιβάλλον. Όταν τελείωναν με την εξαγωγή του μεταλλεύματος προχωρούσαν στην κάλυψη του κρατήρα και των άλλων χώρων του μεταλλείου. Τα υπόλοιπα τα αναλάμβανε η Κυπριακή φύση που ξέρει να επουλώνει τις πληγές της πολύ γρήγορα, καλύπτοντας τες με βλάστηση.
Στο χωριό Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, υπάρχουν τουλάχιστο 9 αρχαία μεταλλεία και ένα του περασμένου αιώνα. Τα 5 βρίσκονται βορειοανατολικά του χωριού και τα οποία διαδέχονταν το ένα το άλλο, που στην πάροδο του χρόνου σχημάτισαν τον τεράστιο σωρό σκουριάς που συναντούμε στην δυτική όχθη του ποταμού Περιστερώνας. Τα άλλα 4 βρίσκονται περιμετρικά του χωριού αλλά ποτέ δεν αποτέλεσαν σημαντικά ορυχεία και τα οποία εγκαταλείφθηκαν πολύ γρήγορα.
Πολύ κοντά στον αρχαίο σωρό σκουριάς που βρίσκετε βορειοανατολικά της Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου, υπάρχει ένα μεταλλείο που η μεταλλευτική του δραστηριότητα άρχισε στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Πρόκειται για επιφανειακό ορυχείο και το οποίο από το μέγεθος της εκσκαφής φαίνεται να είχε εγκαταλειφθεί πολύ γρήγορα., χωρίς να εξαγάγει σημαντικές ποσότητες μεταλλεύματος και αυτό ήταν απόλυτα φυσικό αφού ο χώρος είχε τύχει εκμετάλλευσης από τους αρχαίους μεταλλωρύχους.
Όλα τα πιο πάνω μας ενδιαφέρουν μόνο ιστορικά. Εκείνο που πραγματικά μας ενδιαφέρει είναι η εγκατάλειψη του μεταλλείου χωρίς να γίνει καμιά προσπάθεια αποκατάστασης του χώρου. Ούτε ένα δέντρο δεν φύτεψαν. Το τοπίο μοιάζει περισσότερο με κρανίου τόπο. Ούτε καν η φύση δεν προχώρησε στην αποκατάσταση και στην επιδιόρθωση της εκσκαφής δημιουργώντας έστω και μια μικρή λίμνη.
Όσες οικονομικές ζημιές και να έχει υποστεί ο επιχειρηματίας που το εκμεταλλεύτηκε, η κοινότητα της Αγίας Μαρίνας Ξυλιάτου είχε τεράστια οφέλη αφού οι κάτοικοι της εργάζονταν στο συγκεκριμένο μεταλλείο και έπρεπε να είχε βρεθεί ένας τρόπος για αποκατάσταση του περιβάλλοντος , που σε πρώτο στάδιο θα ήταν η εκτροπή μέρους του νερού από τον ποταμό Περιστερώνα προς τον κρατήρα του μεταλλείου για την δημιουργία λίμνης, που από μόνης της θα άλλαζε δραματικά προς το καλύτερο το περιβάλλον και ταυτόχρονα οι γύρω χαμηλοί λόφοι που ξεγυμνώθηκαν κατά την εκσκαφή από το πράσινο, να δενδροφυτευτούν.
