Περπατώντας ανάντη της κοίτης του ποταμού Περιστερώνα, ψάχνοντας να βρούμε την ιστορία του νησιού και πιο ειδικά της περιοχής που περικλείεται από τα χωριά Περιστερώνα, Ορούντα, Κάτω Μονή και Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, ακολουθώντας τα "στοιχεία" που άφησαν οι αρχαίοι Κύπριοι και ο καιρός έφερε στην επιφάνεια , σε μια μεγάλη καμπή του ποταμού, ένας τεράστιος μαύρος όγκος ξεπρόβαλε μπροστά μας.
Φθάνοντας στο σημείο όπου βρισκόταν διαπιστώσαμε ότι επρόκειτο για χαμηλό λόφο ο οποίος αποτελείτο από σκουριά μεταλεύματος. Τα χρόνια τον έχουν καλύψει με άγρια βλάστηση και χώμα. Φαινόταν μόνο η ανατολική πλαγιά και αυτό γιατί κάποιοι φρόντισαν να μετακινήσουν τεράστια ποσότητα σκουριάς. Η ύπαρξη του λόφου μας "προειδοποιούσε" ότι κάπου κοντά υπήρχε και κάποιο αρχαίο μεταλλείο.
Μια πινακίδα του τμήματος αρχαιοτήτων στην κορυφή του λόφου προειδοποιεί ότι η «αφαίρεση σκουριάς είναι παράνομη και τιμωρείται» και αποτελεί, η πινακίδα δηλαδή, την μοναδική προφύλαξη της ιστορίας αυτού του τόπου.
Ο λόφος σκουριάς από μόνος του αποτελεί ένα πραγματικό αρχαίο μνημείο με τεράστια ιστορική και όχι μόνο, σημασία. Αν όμως αυτή την σκουριά την συνδέσεις και με ένα αρχαίο μεταλλείο τότε η ιστορικότητα της αποκτά νέα διάσταση.
Γύρω από τον λόφο υπάρχουν σωροί από πέτρες, οι οποίες έχουν αφαιρεθεί από την νοτιοδυτική περιοχή του λόφου πρόσφατα και δεν αποτελούν μέρος του μεταλλείου. Αν όμως κάποιος ψάξει προσεκτικά και περιμετρικά τότε θα βρει τα «ίχνη» ενός αρχαίου μεταλλείου και ενός σχετικά πρόσφατου.
Ψάξαμε λοιπόν και βγήκαμε το ένα μεταλλείο πίσω από κάποιους λόφους. Πρόκειται για μεταλλείο που λειτούργησε πιθανότατα αρχές του 20ου αιώνα και το οποίο θα έκλεισε σε σύντομο χρόνο ίσως από την μη εξεύρεση μεγάλης ποσότητας μεταλεύματος. Είναι επιφανειακό μικρού βάθους και το οποίο δεν διαθέτει σήμερα τον ανάλογο κρατήρα για την δημιουργία μόνιμης λίμνης. Αυτό όμως δεν είναι το αρχαίο μεταλλείο και η εκσκαφή δεν ήταν ικανή να δημιουργήσει τον λόφο από σκουριά … Αυτό που τον δημιούργησε βρίσκεται νότια του λόφου σε μικρή απόσταση και δυτικά της κοίτης του ποταμού Περιστερώνας ή αν προτιμάτε του ποταμού «Σερράχη».
Ο λόφος της σκουριάς μπορεί να αποτελέσει έναν πολύ όμορφο προορισμό, τόσο για ξένους επισκέπτες του νησιού όσο και για Κύπριους και αυτό γιατί οι σκουριές χαλκού, χρυσού και άλλων μεταλλευμάτων που βρίσκονται διάσπαρτες σε πολλά σημεία του νησιού, έχουν τόσα πολλά να μας πουν για τους ανθρώπους που τις δημιούργησαν , τα μέσα, τον τρόπο εργασίας των μεταλλωρύχων, τις συνθήκες εργασίας τους και πιο πολύ, έχουν να μας μάθουν για το πώς ο χαλκός, αυτός ο πλούτος που έδωσε στο νησί το όνομα του, από ευλογία μετατράπηκε σε κατάρα, υποδουλώνοντας το νησί σε ξένους κατακτητές για περισσότερα από 3000 χρόνια.
