Στο χωριό Κούκλια, το οποίο συναντούμε 13 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης της Πάφου, υπάρχει ο αρχαιολογικός χώρος «Παλαίπαφος». Μέρος του χώρου αυτού αποτελεί και το μεγαλύτερο, το αρχαιότερο και το μακροβιότερο Ιερό της Θεά Αφροδίτης, που υπήρξε ποτέ στο νησί της Κύπρου.
Η αρχαία πόλη της Πάφου, κτίζεται περίπου τον 17ον π.χ. αιώνα στην κορυφή υψώματος το οποίο δέσποζε των τεράστιων επίπεδων παραλιακών αγρών αλλά και μικρού, τοπικού λιμανιού. Η παρουσία των αρόσιμων αγρών αλλά και πολλών πηγών νερού, όπως ήταν ο ποταμός Διάριζος και ο ξεροπόταμος στα δυτικά, το χα-ποτάμι στα ανατολικά και το νερό από τις πολλές πηγές στο δάσος Ορειτών στα βόρεια, συνέτειναν έτσι ώστε η Πάφου να μετατραπεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, σε εμπορικό, διοικητικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο, όχι μόνο για το νησί αλλά και για τις γειτονικές χώρες.
Στο κέντρο της πόλης ήταν κτισμένο το Ιερό της Αφροδίτης ή όπως την ονόμαζαν τότε «Άνασσα» και το οποίο αποτελούσε πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών από την Κύπρο αλλά και από όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Η αγάπη και η λατρεία των Κυπρίων προς την Θεά τους ήταν και σε κάποιο βαθμό είναι και σήμερα, πολύ μεγάλη.
Αυτός ήταν και ο λόγος που βλέπουμε στο νησί να λατρεύεται η Αφροδίτη πολλούς αιώνες μετά που είχε απαγορευτεί με αυτοκρατορικό διάταγμα η λατρεία παγανιστικών Θεών και σε διάφορα μέρη του νησιού βρίσκουμε την Αφροδίτη να «κρύβεται» πίσω από την Μητέρα του Χριστού σαν Παναγία η Αφροδίτισσα.
Μετά τον 5ον μ.χ αιώνα και όταν όλοι οι Ναοί και τα Ιερά της Αφροδίτης είχαν λεηλατηθεί και καταστραφεί και στην θέση τους είχαν οικοδομηθεί Χριστιανικοί Ναοί, ο λαός για να προφυλάξει την Θεά του από την λησμονιά, την έκρυψε πίσω από μία άλλη μυθική και θρυλική Βασίλισσα, την Ρήγαινα. Μια Βασίλισσα την οποία συναντούμε παντού στο νησί, όπως σε πύργους, σε σπίτια, σε φρούρια, σε βρύσες, σε τοποθεσίες, σε ιστορίες και διηγήσεις χωρίς την ίδια να την έχει δει ποτέ κανείς.
Το Ιερό της Αφροδίτης συνεχίζει να αποτελεί εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο και μετά τον 4ον π.χ. αιώνα που κτίζεται λίγα χιλιόμετρα βορειοδυτικά η Νέα Πάφου και μετατρέπεται σε διοικητικό κέντρο του Βασιλείου. Κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια, στον χώρο του Ιερού κτίζονται πολυτελείς επαύλεις Ρωμαίων αξιωματούχων οι οποίοι εκμεταλλεύονται τους υδάτινους και τους αγροτικούς πόρους της περιοχής.
Λίγους αιώνες μετά την καταστροφή του Ιερού και κατά την Φραγκοκρατία, με τις ίδιες πέτρες που το αποτελούσαν, κτίζονται αποθήκες και μύλοι ζαχάρεως. Οι Οθωμανοί Τούρκοι που κατέλαβαν αργότερα το νησί, μετέτρεψαν τις αποθήκες αρχικά σε διοικητήριο και στην συνέχεια δόθηκε σε οικογένεια εμπόρων οι οποίοι το είχαν στην κατοχή τους μέχρι και την δεκαετία του 1950 όταν οι Άγγλοι προχώρησαν σε κατάσχεση του. Η κυβέρνηση της Κύπρου, πολύ αργότερα το μετέτρεψε σε μουσείο και με αυτή την ιδιότητα το βλέπουμε σήμερα.
Για να εισέλθετε στον αρχαιολογικό χώρο και στα δύο σχετικά μουσεία, θα πρέπει να πληρώσετε ένα μικρό αντίτιμο σαν εισιτήριο το οποίο τιμάται στα 4 και μισό ευρώ. Για μαθητές και φοιτητές είναι δωρεάν και οι πολύτεκνοι πληρώνουν το 50% του εισιτηρίου. Ορισμένοι σημαντικοί χώροι είναι προσβάσιμοι και από ανάπηρα άτομα.
