Ένας από τους λίγους Ιερούς Ναούς που είναι αφιερωμένοι στον Απόστολο Λουκά βρίσκεται στο χωριό της Λευκωσίας την Ορούντα. Ο Ναός οικοδομήθηκε στο κέντρο του παλαιού πυρήνα του χωριού στην θέση μικρότερου που υπήρχε από την αρχαιότητα και τον οποίο οι κάτοικοι κατεδάφισαν χωρίς να γνωρίζουν την θρησκευτική αλλά και την ιστορική αξία του.
Πρόκειται για Ναό που ξεκίνησε να οικοδομείται αρχές του 20ου αιώνα σαν καμαροσκέπαστη Βασιλική η οποία θα έφερε επιβλητικό τρούλο. Στην πορεία της οικοδόμησης, οι τεχνίτες αντελήφθησαν ότι το υπέδαφος ήταν σαθρό και η τοιχοποιία δεν θα μπορούσε να στηρίζει το βάρος που θα πρόσθετε ένας τεράστιος τρούλος στο συνολικό όγκο μιας καμαροσκέπαστης οροφής.
Άλλαξαν τα αρχιτεκτονικά σχέδια και στην θέση του τρούλο έκτισαν σταυροθόλια. Ο κακός σχεδιασμός αλλά και η μη πιστή τήρηση της τεχνικής που εφάρμοσαν κοντά στο τέλος της Τουρκοκρατίας τεχνίτες από το χωριό Καϊμακλί, που κατάφεραν να στηρίζουν την οροφή μεγάλων Βασιλικών Ναών με τα γνωστά σταυροθόλια χωρίς εσωτερικά τόξα ή κολώνες πάνω στις οποίες να στηρίζεται η οροφή, οικοδομώντας έτσι πραγματικά αρχιτεκτονικά θαύματα στον τομέα της Ναοδομίας, είχε σαν αποτέλεσμα την ριζική αλλαγή ολόκληρης της οικοδομής.
Η τοιχοποιία έγινε με μαλακή πορώδη πέτρα την ονομαζόμενη «πουρόπετρα» την οποία μετέφεραν από τις νοτιοανατολικές περιοχές της Λευκωσίας. Διαθέτει 4 καμαρωτές εισόδους οι οποίες φέρουν περίτεχνα ανάγλυφα σκαλίσματα.
Εξωτερικά, στο νότιο και βόρειο τοίχο υπάρχουν 7 ζεύγη τεράστιων αντηρίδων οι οποίες σχηματίζουν εξωτερικά 12 τυφλά και καμαρωτά τόξα και εσωτερικά 4 επίσης καμαρωτά τόξα πάνω στα οποία στηρίζεται η καμάρα της οροφής. Στο κέντρο του Ναού και στην θέση του τρούλο σχηματίζονται 4 οξυκόρυφα τυφλά τόξα.
Το ιερό χωρίζεται από περίτεχνα ξυλόγλυπτο τέμπλο, το οποίο κατασκεύασαν τα αδέλφια Αλέξανδρος και Ταλιαδώρος από το χωριό Ομορφίτα, δύο χρόνια πριν το χωριό τους καταληφθεί από τον Τουρκικό Αττίλα. Φέρει 3 σειρές από εικονίσματα όπου οι δύο αποτελούνται από 21 μετρίου μεγέθους εικονίσματα φορητά εκάστη και η 3η από 13 πιο μεγάλα.
Η κόχη του Ιερού σχηματίζεται από καμαρωτό τόξο. Εσωτερικά είναι ημικυκλική και σκεπάζεται από τεταρτοσφαίριο το οποίο στηρίζεται πάνω σε τετράπλευρο όπως φαίνεται εξωτερικά τοίχο. Το εξωτερικό τετράπλευρο της κόχης του Ιερού αποτελεί και αυτό μια διαφοροποίηση από τους πλείστους Ναούς οι οποίο συνήθως είναι τρίπλευροι ή πεντάπλευροι.
Ο Ναός διαθέτει μία από τις καλύτερες ακουστικές, παρόλο που το μέγεθος του είναι αρκετά μεγάλο έτσι ο πιστός μπορεί να ακούσει και να καταλάβει κάθε λέξη που βγαίνει από τα χείλη του Ιερέως κατά την ώρα της λειτουργίας ακόμη και αν βρίσκεται στον μικρό και υπερυψωμένο γυναικωνίτη . Με αυτό τον τρόπο εκπληρώνεται το ρηθέν “…λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς, ᾄδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ, …” Εφεσίους 5,19.
Η εκκλησιαστική επιτροπή με τα πενιχρά έσοδα που έχει κατάφερε να αγοράσει το πατρογονικό σπίτι του πρόσφατα ανακηρυγμένου σε Άγιο άλλοτε ιερομόναχου Ιεροσολύμων Φιλουμένου και το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στον Ναό Απ. Λουκά Ορούντας με σκοπό να το αναστηλώσει, να το αναπαλαιώσει και να το μετατρέψει σε εκκλησιαστικό Μουσείο με θέμα τη ζωή του Κυπρίου Αγίου.
