Οι Κέδαρες, είναι χωριό της επαρχίας Πάφου και βρίσκεται κτισμένο στις ανατολικές βουνοκορφές που περιστοιχίζουν την κοιλάδα, του πιο βίαιου και βάρβαρου ποταμού της Κύπρου, του Διάριζου και απέχουν από την πόλη της Πάφου μόλις 36 χιλιόμετρα. 36 χιλιόμετρα από τα οποία τα 18 ακολουθούν ανάντη τον ποταμό και σας περνούν μέσα από μοναδικά και πανέμορφα δασικά και γεωλογικά συστήματα.
Μέχρι και την αρχή του 17ου αιώνα, οι Κέδαρες αποτελούνταν από δύο ξεχωριστές κοινότητες, τις Πάνω και τις Κάτω Κέδαρες. Το κάτω χωριό εξαφανίζεται κάτω από τόνους λάσπης μετά από κατολισθήσεις οι οποίες ακολούθησαν περίοδο με ισχυρές και παρατεταμένες βροχοπτώσεις. Όσοι κάτοικοι γλίτωσαν από την καταστροφή μετοίκησαν στο Πάνω χωριό.
Σήμερα οι Κέδαρες, παρόλο που οι λιγοστοί κάτοικοι του προσπαθούν με νύχια και με δόντια να το κρατήσουν στην ζωή, σε τίποτα δεν μοιάζει με το χωριό που υπήρχε πριν την δεκαετία του 1990. Μέχρι εκείνη την χρονική περίοδο, οι γύρω ασβεστολιθικές βουνοπλαγιές, καλύπτονταν από γλυκύκαρπους αμπελώνες. Χιλιάδες στρέμματα με αμπέλια, μεταμόρφωναν την κοιλάδα του ποταμού και τις επικλινείς βουνοπλαγιές, μέχρις εκεί που το μάτι σου μπορούσε να θωπεύσει το τοπίο, σε μια απέραντη πράσινη θάλασσα.
Στην συνέχεια, οι κυβερνώντες, δάμασαν τον βάρβαρο ποταμό. Τον "έκλεισαν" σε τεράστιους σωλήνες Αμιάντου και τον οδήγησαν δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, για να ξεδιψάσουν με το νερό του, άλλοι άνθρωποι από αυτούς, που για 20 αιώνες πότιζαν τα χωράφια και τα αμπέλια τους. Οι αμπελώνες μαράθηκαν. Τα σταφύλια ξεράθηκαν πάνω στις κλιματσίδες και οι άνθρωποι έφυγαν να παν στην πόλη να βρουν μια καλύτερη ζωή.
Μετά, ήλθαν οι χώρες της Ευρώπης και η λαίλαπα της εκρίζωσις των αμπελιών. Πλήρωσαν αδρά τους χωρικούς για να ξεριζώσουν τα αμπέλια τους, απλά και μόνο για να μην παραμεριστούν τα δικά τους κρασιά από το Νάμα των κρασιών. Από το κρασί των κρασιών και των Βασιλέων. Την Κουμανταρία.
Τα αμπέλια ξεριζώθηκαν. Οι αμπελώνες ξηλώθηκαν και οι αναβαθμίδες γκρεμίστηκαν. Τα παράθυρα σφαλίστηκαν, τα σπίτια κλειδώθηκαν, οι άνθρωποι έφυγαν και οι γειτονιές ερήμωσαν.
Μέσα σε όλη αυτή την απόγνωση, μια φούχτα ανθρώπων, σε πείσμα των καιρών παρέμειναν στην γη των πατέρων τους. Όργωναν τα χωράφια τους. Σκάλιζαν τ' αμπέλια τους και κλάδευαν τις ελιές τους. Κρατούσαν το χωριό στα χέρια τους, περιμένοντας καρτερικά την μέρα εκείνη που το κράτος θα τους παραχωρήσει, εκείνο που τόσο απλόχερα τους είχε δώσει η μητέρα φύση και το κράτος τους, τους είχε στερήσει. Το νερό.
Μέχρι να γίνει αυτό, οι Κέδαρες θα ζουν και θα αναπνέουν μέσω της ίδιας της ιστορίας τους. Θα ζουν και θα ακολουθούν τις νουθεσίες των αρχαίων προγόνων τους, που "εγκλωβισμένοι" στο "πανάρχαιο σπήλαιο των Ελλήνων" κατέγραψαν τον πολιτισμό τους στα τοιχώματα του, ζωγραφίζοντας τον.
Θα ζουν και θα αναπνέουν από την παρουσία του βασιλιά Κινύρα που επέλεξε τα πανέμορφα δάση που περιέβαλλαν τις Κέδαρες για να συναντάται με τις αγαπημένες του κόρες και πιο πολύ με την μικρότερη, την Βραισία, για να κυνηγήσουν αγριογούρουνα και ελάφια.
Θα ζουν και θα αναπνέουν μέσα από τους Φράγκους και Λατίνους Βασιλείς, που επέλεξαν τις Κέδαρες για να κτίσουν τις κατοικίες τους. Και τις επέλεξαν για τις πλούσιες φυσικές πηγές τους, το γόνιμο έδαφος τους και πιο πολύ τις επέλεξαν για τις πλούσιες και σοφές γνώσεις των κατοίκων τους σε ότι έχει σχέση με το αμπέλι.
Θα ζουν και θα αναπνέουν μέσα από την καθαρότητα της θρησκείας τους, την προσήλωση τους στον Χριστιανισμό και τις 3 εκκλησίες που έκτισαν, ακόμη και όταν, σχεδόν, όλα τα άλλα γειτονικά χωριά είχαν ασπαστεί το Ισλάμ, τότες που το νησί πέρασε στα χέρια των Οθωμανών.
Περπατώντας σήμερα στις Κέδαρες, θα δεις ένα χωριό με όμορφα σπίτια κτισμένα με πέτρα της περιοχής και στην βάση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των ημιορεινών περιοχών του νησιού. Σπίτια κολλημένα το ένα πάνω στο άλλο, με ψηλά περιτοιχίσματα και με μεγάλες εσωτερικές αυλές. Πέτρινες σκάλες οδηγούν στο ανώι, όπου στο εκεί υπάρχουν εξωτερικά μπαλκόνια και μεγάλα ξύλινα παράθυρα.
Θα δείτε τεράστια πήλινα πιθάρια των 800 οκάδων, μέσα στα οποία τοποθετούσαν τα στέμφυλα και τα ετοίμαζαν για να γίνει η απόσταξη της Ζιβανίας. Θα τα δείτε σε αχρησία πλέον να στολίζουν τις πάντα περιποιημένες αυλές, ενώ θα τα πλαισιώνουν πολλά άνθη, φυτά και τριανταφυλλιές, πολλές τριανταφυλλιές.
Δυτικά του χωριού θα βρείτε την εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου. Πρόκειται για κτίσμα του 19ου αιώνα και έχει οικοδομηθεί με πέτρα της περιοχής σε σχήμα Βασιλικής Γοτθικού ρυθμού. Η εκκλησία έχει κτιστεί κυριολεκτικά στην σκιά δύο τεράστιων και παμπάλαιων Τρέμιθων οι οποίο φυτεύτηκαν από τους Φράγκους στην τότε αυλή μίας άλλης εκκλησίας.
Νότια του χωριού και στην έξοδο προς το χωριό Κιδάσι, θα δείτε το καθολικό αρχαίας Μονής που ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο εκκλησάκι, Γοτθικού ρυθμού, κτίσμα και αυτό απ΄τον καιρό των Φράγκων.
Αν είστε τολμηροί και έχετε το κατάλληλο όχημα μπορείτε να ακολουθήσετε ανάντη την πορεία του ποταμού Διαρίζου από το αρχαίο Κιδάσι μέχρι και το γεφύρι του Τζιελεφού, όπου θα μπορέσετε να δείτε 7 αρχαίους και πέτρινους νερόμυλους, οι οποίοι βρίσκονται σε καλή κατάσταση και 2 των οποίων υπάρχουν μόνο κάποια ερείπια. Η διαδρομή καλύπτει απόσταση 9 χιλιομέτρων.
