Το χωριό Δορά ή Δωρά βρίσκεται κτισμένο ανάμεσα σε δύο μεγάλα ποταμιά τον Διάριζο και το Χα – ποτάμι και στους βορειοανατολικούς πρόποδες του ιστορικού βουνού «Κορδυλάς». Το συναντούμε δε 35 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την πόλη της Λεμεσού, όπου και ανήκει γεωγραφικά.
Πρόκειται για χωριό το οποίο έχει κτιστεί εξολοκλήρου με πέτρα την οποία η αρχαίοι οικιστές του, την λατόμησαν από τα σπλάχνα της Κυπριακής γης και του γεωλογικού σχηματισμού Πάχνας και οι οποίοι υπήρξαν απόγονοι των αρχαίων Δωριέων που έφθασαν στην περιοχή από την αποικία που είχαν δημιουργήσει λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα και στην περιοχή που σήμερα υπάρχει το χωριό Δωρός,.
Περπατώντας στα στενά και σε πολλές περιπτώσεις, λιθόστρωτα δρομάκια του χωριού θα δείτε σπίτια τα οποία ακολουθούν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των πεδινών περιοχών του νησιού και κύρια αυτής της Μεσαορίας με την διάφορα ότι εδώ τα σπίτια κτίζονται με πέτρα και όχι με πλίνθους.
Είναι σπίτια με πολύ ψηλά περιτοιχίσματα, με τεράστιες εξώπορτες που ανοίγουν σε επίσης μεγάλες και τεράστιες εσωτερικές αυλές. Γύρω από την αυλή κτίζονται τα βοηθητικά δωμάτια και τα υπνοδωμάτια. Η πρόσβαση στο ανώι γίνεται μέσω εξωτερικής πέτρινης σκάλας η οποία καταλήγει στην εσωτερική αυλή.
Τα σπίτια είναι πολύ μεγάλα και αυτό δεν είναι άσχετο με τις ασχολίες των ενοίκων τους. Κύρια δραστηριότητα των κατοίκων ήταν και ακόμη είναι και σήμερα η κτηνοτροφία. Χαρακτηριστική φράση κάτοικου σε σχετική ερώτηση μας ήταν «Είμαστε όλοι βοσκοί στο χωριό».
Αν ανατρέξουμε στην ιστορία του χωριού θα δούμε ότι αυτό ήταν κτισμένο στην κορυφή του βουνού Κορδυλάς και ισοπεδώνεται από τους Οθωμανούς Τούρκους όταν το νησί πέρασε στην κατοχή τους. Οι Τούρκοι ακολουθώντας και εδώ την προσφιλή σε αυτούς τακτική να εξοντώνουν ή να εκτοπίζουν τους κατοίκους περιοχών με πλούσια και εύφορη αρόσιμη γη η οποία διαβρέχεται και από ποτάμια και στην θέση τους να τοποθετούν έποικους από την Ανατολία, ισοπέδωσαν το χωριό περιμένοντας τους κατοίκους να μετοικήσουν κάπου αλλού.
Αργότερα οι κάτοικοι επέστρεψαν και στους πρόποδες του βουνού έκτισαν νέο χωριό, αυτό που βλέπουμε εμείς σήμερα και στο κέντρο του έκτισαν εκκλησία την οποίαν αφιέρωσαν στην Αγία Μαρίνα, παρόλο που στο παλιό τους χωριό η εκκλησία ήταν αφιερωμένη στην Παναγία και η οποία είχε ισοπεδωθεί και αυτή μαζί με το παλιό χωριό.
Οι άνθρωποι είχαν κατεβάσει από το βουνό τις πέτρες της παλιάς εκκλησίας στον χώρο όπου σχεδίασαν για να την ξανακτίσουν. Όλη τη μέρα κουβαλούσαν τις πέτρες και το βράδυ σταμάτησαν για να ξεκουραστούν. Όταν ξύπνησαν το πρωί, είδαν ότι στον χώρο όπου τις είχαν κουβαλήσει δεν υπήρχε τίποτα. Ψάχνοντας βρήκαν τις πέτρες στον χώρο όπου βρισκόταν τα χαλάσματα τις παλιάς εκκλησίας. Τότε κατάλαβαν ότι δεν έπρεπε να μετακινήσουν την εκκλησία και την ξανάκτισαν στο ίδιο σημείο. Την αφιέρωσαν στην Παναγία τη Φωτολάμπουσα.
Από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα η Δορά αποτελεί σημαντικό παραγωγό σταφυλιού. Χιλιάδες εκτάρια γης ήταν καλυμμένα με αμπελώνες, από τους οποίους ο άνθρωπος είχε ποικίλα οφέλη, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά. Στα τέλη του 20ου αιώνα, έλαβε χώρα ή χειρότερη όλων των εποχών αγροτική πολιτική του κράτους, που ήθελε τους αμπελουργούς να ξεριζώνουν τους αμπελώνες τους έναντι σεβαστού ποσού.
Το αποτέλεσμα αυτής της αντί-περιβαλλοντικής πολιτικής ήταν οι πλαγιές των βουνών και των κοιλάδων να ξεγυμνωθούν και στην συνέχεια να διαβρωθούν από τις βροχές και να μετατραπούν σε κρανίου τόπο. Στην Δορά, με ιδιαίτερη ικανοποίηση βλέπουμε ότι οι άνθρωποι άρχισαν δειλά – δειλά να αναδημιουργούν νέους αμπελώνες. Εκατοντάδες εκτάρια έχουν φυτευτεί με νέες ποικιλίες σταφυλιών και σε 2-3 χρόνια η περιοχή θα μοιάζει και πάλι παραμυθένια.
Στην Δορά υπάρχει και ένα μονοπάτι της φύσης με το όνομα « Μονοπάτι της φύσης Κορδυλάς». Πρόκειται για κυκλικό μονοπάτι το οποίο έχει την αφετηρία και το τέρμα του στην κεντρική πλατεία του χωριού. Δεν το έχουμε περπατήσει για να μπορέσουμε σας δώσουμε εντυπώσεις γιατί δεν είχε καθαριστεί κατά την διάρκεια του Χειμώνα και ήταν αδύνατον να περπατηθεί με ασφάλεια.
Ταξιδεύοντας λοιπόν στην Δορά, εκτός από το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον που την περιβάλλει, εκτός από την εκκλησία της Παναγίας που θα σας μεταφέρει στις απαρχές της ιστορίας του νησιού, εκτός από την πανέμορφη αρχιτεκτονική των σπιτιών της, τις παλαιές βρύσες, τον νερόμυλο, τα σπήλαια, το μουσείο του Βοσκού, θα έχετε την ευκαιρία να μιλήσετε και να γνωρίσετε αγνούς, πραγματικούς, ανόθευτους Ανθρώπους που θα σας αγκαλιάσουν και θα σας φιλέψουν με την πατροπαράδοτη Κυπριακή φιλοξενία.
